7/4-08 Rettleiing og vurdering

Det er ikkje tvil om at rettleiing er viktig; dette gjeld forøvrig på alle område. I skulesamanheng har me som studentar fått merke kor viktig, inspirerande og motiverande rettleiing kan vere. Då siktar eg sørskilt til rettleiing på til dømes matematikk-/pedagogikkoppgåva og den samansette teksten. Å få tilbakemeldingar, råd og tips på kva som var bra og kva ein kan jobbe vidare med, gjev nettopp motivasjon til vidare arbeid! Ein rettleiar skal vere ein inspirator for elevane eller studentane sine.

Eg likte godt definisjonen på kva ein rettleiar er, og kva oppgåver denne rolla inneber. Ein rettleiar skal vere inspirerande og utforskande saman med dei som vert rettleia, han skal stille dei gode spørsmåla, han skal gje råd og ha skal korrigera/visa den som vert rettleia i rett retning. Desse punkta syntest eg representerte godt det ein rettleiar skal vere.

Vurdering er eit ord som omfattar mykje, og vi kan vurdere på fleire nivå. Vurderinga er også lovfesta i opplæringslova og i forskrift til opplæringslova, og det vert også gjevne føringar for korleis vuderinga skal vere. Både læreplanen og dei lokale læreplanane skal seie noko om dette. Eg synest det er flott at vudering er sett så mykje fokus på, då dette betyr mykje for elevane. Det er alltid kjekt å vite kva karakter ein fekk på den siste prøven, eller korleis det seinaste prosjektet blir teke i mot. Det er også viktig at elevane fått eit korrekt bilete av sin eigen kompetanse. Det er tilfelle er elevene trur dei er dårlegare i eit fag enn det dei er, eller motsett. Det som også skal seiast denne samanheng, er at det er utruleg viktig at elevane sjølve får vere med på å vurdere eige arbeid; det er dette dei lærer av! Som Roar Engh seier:

Når elevene utvikler en bevissthet om læringsmål og får hjelp til å vite hva som bør gjøres for å nå målene, vil denne hjelpen nødvendigvis resultere i økt kompetanse.

Med andre ord seier Engh at om ein klarar å involvere elevane i vurderinga, kan ein auka elevane sitt læringsutbytte. Ingenting er vel betre enn det??

På same måte som tilpassa opplæring, krev også vurderinga tilpassing til den einskilde elev. Ein må finne elevene sitt potensial, leggja opp undervisniga etter det, og med det også vurdere eleven etter sine forutsetnader. Variasjon som stikkord er viktig, både når det gjeld arbeidsformer, vurderingsmetodar og undervisningsmetodar. Eg siterer Roar Engh att:

Grunntanken er at et mangfold av elevforutsetninger fordrer et mangfold av vuderingsformer.

I kor stor grad elevane har nådd måla, kan vi finne i kjenneteikna for måloppnåing i dei ulike faga. Her står det konkret kva som skil ein elev som meistrar mykje og som med det har ei høg måloppnåing, og ein elev som har ei låg måloppnåing. Desse kjenneteikna skil dermed kvaliteten på det som elevane meistrar. Då kan ein gå direkte inn å sjå kvar hen i landskapet dei einskilde elvane ligg i forhold til faget.

Ein rapport frå OECD seier mellom anna at forskning og utgreiingar kan dokumentere fråvær av systematisk vurdering som utgangspunkt for betring i den norske skulen, både på individ- og systemnivå. Norsk skule har eit høgt aktivitetsnivå, men manglar kultur og system for å framskaffe, bearbeide og følge opp resultat. Forskninga set seg spørjande ved om ikkje lærarane legg meir til rette for ei mengde varierte aktivitetar enn for læring. Hmmm.. dette høyrest jo ikkje bra ut. Er me i Noreg dårlegare til å leggje opp til ei systematisk vudering enn andre land? Og er det verkeleg slik at me set større fokus på aktiviteten enn på læringsutbyttet? Eg trur at det ofte kan vere slik. I ein stressa kvardag er det nok ikkje alle aktivitetar som er tenkt gjennom nøye nok. La meg ta eit døme. Om elevane i ein matematikktime skal bruke WS Excel for å ta i bruk IKT, må ein spørje seg: Kva lærer eigentleg elevane av dette? Er det verkeleg eit matematisk fokus i denne aktiviteten? Kva får elevane ut av utrekningane, då det er maskinen som gjer alt dette? Er det rett å leggje opp til eit matematisk fokus?

Den beste tilbakemeldinga, er den munnlege, og det er deå mykje ein må passe på. det viktigaste trur eg er ikkje å vere definitiv; seie at slik er det! Det å vere konkret og å kunna peika på konkrete ting, er viktig. Ros, der det er grunnlag for det, og ta opp ei og ei sak. Det er ein grunn for at også Sokrates meinte at den beste tilbakemeldinga skulle vere munnleg, og at han med det ikkje skriv ned alle dialogane han hadde med elevane sine: Det er mellom to personar den spontane og ivrige dioalogen kjem best fram, ikkje ved hjelp av eit gjenteke stykke papir.